Özetle 31 Mart Vakası:
II. Meşrutiyetin ilanından sonra İttahat ve Terakki Örgütü ezici bir çoğunlukla meclise girince Sadrazam Said Paşa’nın yerine Kamil Paşa’yı getirdiler. Ancak Kamil Paşa kendisine İttihatçıların emir vermesine hazmedemeyip İttihatçılardan bağımsız hareket etmesi üzerine İttihatçılardan bazıları Kamil Paşa hakkında gen soru vererek devirmek istediler.İttihatçılar Kamil Paşa’yı devirmekten vazgeçip ezici bir çoğunlukla güvenoyu aldı. Bu güvenoyuyla Kamil Paşa’ya tam güven geldi. Bunun üzerine Kamil Paşa İttihatçılara sormadan Bahriye ve Harbiye nazırlarını değiştirdi.İttihatçılar kendi konumlarını pekiştirmek için Rumeliden getirdikleri subayları tekrar yerine göndermesi üzerine İttihatçılar yeniden Paşa hakkında gen soru vererek Paşa devirdiler. Mecliste oylama olduğu sırada İttihatçılar subayları meclise getirip oylamanın kaderini değiştirmişlerdi.
İttihatçıların bu tavırları Kamil yanlıları harekete geçirerek Oylamayı protesto etmişlerdi. Serbesti gazetesinin başyazarı Hasan Fehmi’nin öldürülmesi bardağı tazşıran son damla olmuştu. Çünkü bazı iddialara göre Hasan Fehmi’yi öldüren kişinin sırtında subay pelerini vardı. O zaman da Subayların çoğu İttihatçılardı. Bu cinayeti İttihatçıların işledikleri tahmini daha kuvvetliydi.Gerçekten de uzun bir zamandan sonra cinayeti İttihatçıların işledikleri ortaya çıkacaktır.
13 Nisan 1909 (31 Mart 1909) sabahının erken saatlerinde Taksim civarında bulunan Taşkışla’daki 4. Avcı Taburu Hamdi Çavuş ve diğer çavuşlar ayaklanarak subayları tutuklayıp başka kışlaları da ayaklandırdılar. Daha sonra Sultanahmet’te bulunan Mebusan Meclisinin önüne geldiler. Burada şeriat isteriz sloganıyla taleplerini dile getirmişlerdi. Durum o kadar ciddi boyutlara ulşatı ki Abdülhamit dışarı çıkıp toplananları sakinleştirmeye çalıştıysa da başarılı olamadı. Ayaklanmacılar Sadrazamın değiştirilmesini istiyorlardı. En sonda Hüseyin Hilmi Paşa istifa edip yerine 1879 da Osmanlı-Yunan savaşının kahramanı olan Gazi Ethem paşa geçti. Yeni Sadrazam İsyancılara af çıkarınca İsyancılar dağıldılar.
31 Mart'ı kim düzenledi
31 Mart vakasının kimin işi olduğu konusunda bir çok belirsizlikler vardır. Çünkü kimse bu isyana sahiplenmedi yada sahiplenemedi. Bu isyanın kim yada kimler tarafından çıkarıldığı tespit etmek imkansız görünüyor. Ama burada o dönemde gelişen olaylara ve siyaset mantığına bakarak bir tahminde bulunabilir.Birincisi tarih boyunca bir örgüt devlet mekanizmasında yerini sağlamlaştırmak için kendine komplolar düzenleyip sonrada olaya müdahale etme yöntemi vardır. Bu yöntemle muhalefetin sesini bastırıp etrafa hakim olma olanağı elde edilmiş. Bu yöntemi göz önünde bulundurulduğu zaman İttihatçıların 31 mart vakasını çıkarmış olabilirler.
İkinci bir görüş de şudur ki o da prens Sabahattin’dir. Prens Sabahattin İttihatçılara muhalefettir.Prens Sabahattin İngiliz yanlısı idi. İngilizlerin yıldızı İttihatçılarla bir türlü yıldızı barışmamışlardı.Burada Prens Sabahattin İngilizlerin desteğini alarak Böyle bir harekete girişmiş olabilir.Ama ortada Prens Sabahattin’in bu olayı üstelendiğine dair kesin bir delil bulunmamaktadır. Prens Sabahattin’in olayı üstlenmemesinin sebebi isyancıların kontrolden çıkması olarak değerlendirilebilir. Fakat Hiçbir zaman Prens Sabahattin’in bu olaydaki parmağı olup olmadığı kesin olarak tespit edilemedi.
Üçüncü bir tahminde de şöyle bulunabilir. O dönemde Volkan gazetesinin sahibi Derviş Vahdeti askerlerin İttihatçıları protesto eden yazıları gazetesinde yayımlıyordu. Derviş Vahdeti Nakşibendi tarikatından olup İngiliz hesabına çalışan biriydi. İngilizler de İttihatçıları İstemiyorlardı.
Dördüncü olarak da isyanı düzenleyen gurubun softalar yani medreseliler olabilir. Çünkü Meşrutiyetten önce Medreselerde okuyan öğrenciler Askerlikten muaf tutulmuşlardı. Onun için taşradaki gençler askerlikten kurtulmak için medreseye gidiyorlardı. İttihatçılar Meşrutiyetten sonra bu uygulamayı ortadan kaldırarak medreseye giren öğrencileri sınava tabi tutarak başarısız olanları askere gönderiyorlardı. Bu durum haliyle medreselileri İttihatçılara düşman etmişti.
Beşinci bir gurup da kadro dışına çıkarılmış subaylar düşünülebilir. İttihatçılar Harbokulu mezunu olmayanları subaylıktan çıkarıyorlardı. Sadece İstanbul’da bulunan 1. Ordudan 1.400 alaylı subay kadro dışına çıkarılmıştı. Bu haliyle kadro dışına itilen alaylı subaylar İttihatçılara düşman oldular.
Altıncısı da Arnavut ulusçularını sayılabilir. Arnavut milliyetçileri İttihatçıların Arnavutlulara karşı gütmüş oldukları Türkleştirme politikalarını benimsemiyorlardı.
Not: Ahmet Altan ise İsyan Günlerinde Aşk adlı romanında 31 Mart'ın düzmece bir ayaklanma olduğu görüşnü savunur.
