- Katılım
- 14 Mart 2006
- Mesajlar
- 1
- Tepkime puanı
- 3
- Puanları
- 0
- Yaş
- 41
UYDU YAYINLARINDA KULLANILAN KOAKSİYAL KABLOLAR:
Bu bölümde uydu alıcıları için kullanılacak koaksiyal kabloların kullanılış amacı ile teknik nitelikleri hakkında herkesin anlayabileceği ve fazla teknik ayrıntılara girmeden basit bilgiler vereceğim.
Okuyanlara faydalı olabilmek umuduyla:
Genel olarak frekanslar yükseldikce elektrik akımının taşınma şart ve gereçleri de bu yükselen değerlere göre değişmek zorundadır.
Bunun nedeni ise frekans yükseldikçe elekrik akımını meydana getiren serbest elektronların merkezkaç kuvvetiyle iletkenin dış yüzeyine fırlayarak akması hatta dış yüzeyi de aşarak iletkeni rehber gibi kullanıp yalıtkan (plastik,hava, yağ veya benzeri) bir madde üzerinden yoluna devam etmesidir.
Örneğin doğru akımda (pil veya akü) tekli iletken (kalınlık akıma göre değişmek şartıyle) kullanılırken evlerimizde kullandığımız şebeke frekanslarında (50Hz)bile birbiri üzerine örülmüş çoklu teller tercih sebebi olmaktadır.Ancak seyyar kablolarda iletkenin kolay kırılabilme sebebi bunu bir başka nedenidir.
Buradan insan yaşamına girmiş ve kullandığımız en yüksek frekanslardan biri olan radar frekanslarına (1 GHz civarında santimetrik dalgalar)göz atarsak gemilerde bu akımın dörtköşe ve içi boş borularda gittiğini hepimiz anımsayacağız. Burada borular elektrik akımının içerdeki hava üzerinden gittiğini ve boruların sadece yönlendirici vazife gördüğünü anlıyoruz.
Aynı durum daha yüksek frekanslada (çanak antenlerimizle uydulardan aldığımız 10-12 GHz uzunluğundaki milimetrik dalgalar) çalışan LNB’lerde de ofset antenlerde kullanılan ve önü plastıkle kapalı LNBF’lerde(F harfi ilavesi dalga toplayıcının aynı beden içinde olduğunu ifade etmektedir) de yaklaşık 36500Km uzaklıktaki uydulardan gelen yüksek frekaslı sinyaller çanaktan yansıdıktan sonra boru şeklindeki girişlerden LNB içindeki dipol adı verilen milimetrik antene aktarılmaktadır.
Bütün bu yukarda verilere dayanarak diyebiliriz ki yerel yayınların Yagi tipi çubuk antenlerden TV’lerimize veya uydu yayınlarının çanak antenlerimizden uydu alıcılarımıza aktarılmasında sinyaller yani elektrik akımı koaksiyal kabloların plastik bölümünden cihazlarımıza ulaşmaktadır.
Demek oluyor ki koaksiyal kablolarda kullanılan plastik maddesinin ki mutlaka yüksek yoğunlukta polietilen olması şart olup ayrıca mümkün olduğunca saf ve temiz olması gereklidir.
Bazı kablo üreticileri kısmen bilgisizlikten kısmen de ucuza mal etmek üzere her nevi hurda plastikler kullanmakta olup bu da çeşitli maddelerin ve bu arada madeni tozların karışmasına kullanılan madde polietilen olsa bile plastiğin homojenliğini kaybetmesine ve dolayısıyle kabloda büyük kayıplara sebebiyet vermektedir.
Bunun kadar önemli ve sinyal kaybına sebep olan bir olay da ortadaki iletkenin kablo boyunca dış örgüye eşit uzaklıkta seyretmemesi ve bu mesafeyi sabit tutamamasıdır.
Bütün bu etkenlerin dışında ekran vazifesi gören ve çoğunlukla örgülü bekır tellerden oluşturulan dış muhafazanın iç bölümünün önce aluminyum folyo ile homojen şekilde desteklenmesi gerekmektedir.
Çift örgülü sistemlerin kullanılması maliyeti arttırıcı etken olmakla birlikte analog sistemlerde dış etkenlerden (dışardan gelebilecek başka frekansların etkisinden) koruma özelliği için tercih edilmelidir.
Kablo boyunca meydana gelebilecek ezik ve sıyrıklar da zayıflamaya sebep olacak nedenlerdir. Buna ilaveten kabloda yapılacak ekler,gerilmeler ve DiSEqC anahtarlar zayıflamaya etken olabilir.En dış plastik muhafazanın yine saf PVC olması ve dış hava şartlarından yani aşırı sıcak ve soğuklardan en az şekilde etkilmesi ve elastikiyetini uzun müddet koruması gereklidir.
Tesisatta kullanılacak üç ana elemanın yani 1)LNB’nin çıkışının 2)Koaksiyal kablonunun ve 3)uydu alıcınızın girişinin de aynı değerde yani dünya standardı olan 75 Ohm olması şarttır..
Kullanılan kablonun ve teknikte empedans olarak adlandırılan 75 Ohm değerinin satın aldığınız kabloda bulunup bulunmadığını test etmek üzere aşağıda bazı bilgileri vermenin faydalı olacağını umarım.
Orta iletkenin çapını ufak “d “ harfiyle ve onu saran beyaz plastiğin dış çapını büyük “D” harfi ile gösterirsek D/d oranının 75 Ohm için ortalama 4,5 ila 5 arasında da bir katsayı olduğunu logaritmik bir cetvelden görüyoruz. Bu arayı aşmayan kablolar tercih edilmelidir.
Bu durumda örneğin orta iletkenin 1mm çapında olması halinde onu saran plastiğin dış çapının 4,5/1=4,5 olması gerekir. Eğer orta iletken çapı 0.9mm ise o halde iç kalın plastiğin çapı 4.5/0,9= 5 mm olmalıdır.
Tabii ki bu ölçümleri yapsak da ortadaki hattın kablonun uzunluğu boyunca dış ekrana eşit mesafede yani tam ortada seyrettiğini saptamak imkansızdır. Burada gözle yapılabilecek tek tespit kullanılmış olan plastiğin temiz ve polietilen cinsi olup olmadığıdır.
Kesin bir tesbit için ABD’deli BELKIN firmasının UTP RG58 olarak piyasaya sunduğu ve fiyatı 60$ olan ufak ve taşınabilir test cihazını edinmek gerekecektir.
Piyasamızda RG serisi olarak adlandırılan kabloların satışa sunulduğu hepimizin malümudur.
Bilhassa uydu alıcılarında çok önemli olan kayıpların asgari değerde tutulması gerektiği göz önüne alınırsa şüphesizdir ki bunların 75 Ohm değerinde olanlardan metre başına en az kayıp verenler tercih edilecektir.
Özellikle uydu sistemlerinde kullanılmasi gereken ve empedans değeri 75 Ohm olan önemli kablo tipleri ve bunların bazı özelliklerine aşağıda kısaca değinelim.
1)RG6, RG6M, veRG 6U , RG6/C orta iletken çapı 1mm , politilen çapı 4,57mm , dış çap 6,9mm , kayıp 20 derece ortam sıcaklığı ve 2150MHz’de 32,5db/100metre.
2)RG6/64U, RG6/96U, RG6SAT orta iletken çapı 1mm, polietilen çapı 4,57, dış çap 6,95
kayıp 20 derece ortam sıcaklığında sırasıyle 33db, 33db, 27,5 db/100metre.
3)RG11SB orta ikletken çapı 1,63mm, polietilen çapı 7,24mm, diş çap 7,8mm, yukardaki anı şartlardaki kayıp 22,5db/100metre.
4) RG11, RG11T, RG11S, RG11ST orta iletken çapı 1,63mm, polietilen çapı 7,24mm, diş çap
7,8mm, aynı şartlarda kayıp sırasıyle 21,5, 22, 22,5, 22,5 db/100 metre.
5) RG11C, RG11CT orta iletken çapı 1,63mm, polietilen çapı 7,11mm, dış çap 10,3mm, kayıp 22db/100metre.
6) RG59U orta iletken çapı 0,8mm, polietilen çapı 3,7mm, dış çap 5,7mm kayıp 42db/100metre.
7) AF 100, orta iletken çapı 1mm, Polietilen çapı 4,8mm, dış çap 6,9mm kayıp 31db/100metre
8) AF113, orta iletken çapı 1,13mm, polietilen çapı 4,8mm, dış çap 6,7mm, kayıp 27,5 db/100metre
9) 3C-2V orta iletken çapı 0,5mm, polietilen çapı 3,1mm, dış çap 5,4mm, kayıp imalatçı firmaca belirtilmemiş ancak vasatın üstünde.
Tekrar belitelim bütün yukada adı geçen bütün bu koaksiyal kablo çeşitleri 75 Ohm değerinde olup uydu alıcılarında kullanılan tiplerdendirler.
Yukarda kısa özellikleri belirtilen kablo tiplerindan iyi bir seçim yaparken tabbidir ki yukarda da belirtildiği gibi kaybı en düşük olan tercih edilmelidir. Bazı tesisatcılar takriben 20 metrelik bir uzuluğu temel alarak bundan daha uzun mesafelerde kayıpların gözle görülür derecede artacağını savunmaktadırlar. Bu saptamanın da tabbi haklı görülecek tarafı 20metrelik bir mesafede kayıpların 1/5 değeride azalacağı ve en kötü kapasitediki kabloda bile %5-6 civarında cuzi bir zayıflama gösterecegidir. Ancak yukardaki kablo çeşitlerinden de anlaşılmaktadır ki zayıf yayınlarda 20 metrelik bir mesafe bile iyi kalitede bir kablo alış gücüne katkıda bulunabilir.
Burada da fiyat kalite mukayesesi ağırlık kazanır. Ayrıca uzun mesafelerde bu kayıpların daha fazla önem kazanacağı aşikardır.
not:alıntıdır
Bu bölümde uydu alıcıları için kullanılacak koaksiyal kabloların kullanılış amacı ile teknik nitelikleri hakkında herkesin anlayabileceği ve fazla teknik ayrıntılara girmeden basit bilgiler vereceğim.
Okuyanlara faydalı olabilmek umuduyla:
Genel olarak frekanslar yükseldikce elektrik akımının taşınma şart ve gereçleri de bu yükselen değerlere göre değişmek zorundadır.
Bunun nedeni ise frekans yükseldikçe elekrik akımını meydana getiren serbest elektronların merkezkaç kuvvetiyle iletkenin dış yüzeyine fırlayarak akması hatta dış yüzeyi de aşarak iletkeni rehber gibi kullanıp yalıtkan (plastik,hava, yağ veya benzeri) bir madde üzerinden yoluna devam etmesidir.
Örneğin doğru akımda (pil veya akü) tekli iletken (kalınlık akıma göre değişmek şartıyle) kullanılırken evlerimizde kullandığımız şebeke frekanslarında (50Hz)bile birbiri üzerine örülmüş çoklu teller tercih sebebi olmaktadır.Ancak seyyar kablolarda iletkenin kolay kırılabilme sebebi bunu bir başka nedenidir.
Buradan insan yaşamına girmiş ve kullandığımız en yüksek frekanslardan biri olan radar frekanslarına (1 GHz civarında santimetrik dalgalar)göz atarsak gemilerde bu akımın dörtköşe ve içi boş borularda gittiğini hepimiz anımsayacağız. Burada borular elektrik akımının içerdeki hava üzerinden gittiğini ve boruların sadece yönlendirici vazife gördüğünü anlıyoruz.
Aynı durum daha yüksek frekanslada (çanak antenlerimizle uydulardan aldığımız 10-12 GHz uzunluğundaki milimetrik dalgalar) çalışan LNB’lerde de ofset antenlerde kullanılan ve önü plastıkle kapalı LNBF’lerde(F harfi ilavesi dalga toplayıcının aynı beden içinde olduğunu ifade etmektedir) de yaklaşık 36500Km uzaklıktaki uydulardan gelen yüksek frekaslı sinyaller çanaktan yansıdıktan sonra boru şeklindeki girişlerden LNB içindeki dipol adı verilen milimetrik antene aktarılmaktadır.
Bütün bu yukarda verilere dayanarak diyebiliriz ki yerel yayınların Yagi tipi çubuk antenlerden TV’lerimize veya uydu yayınlarının çanak antenlerimizden uydu alıcılarımıza aktarılmasında sinyaller yani elektrik akımı koaksiyal kabloların plastik bölümünden cihazlarımıza ulaşmaktadır.
Demek oluyor ki koaksiyal kablolarda kullanılan plastik maddesinin ki mutlaka yüksek yoğunlukta polietilen olması şart olup ayrıca mümkün olduğunca saf ve temiz olması gereklidir.
Bazı kablo üreticileri kısmen bilgisizlikten kısmen de ucuza mal etmek üzere her nevi hurda plastikler kullanmakta olup bu da çeşitli maddelerin ve bu arada madeni tozların karışmasına kullanılan madde polietilen olsa bile plastiğin homojenliğini kaybetmesine ve dolayısıyle kabloda büyük kayıplara sebebiyet vermektedir.
Bunun kadar önemli ve sinyal kaybına sebep olan bir olay da ortadaki iletkenin kablo boyunca dış örgüye eşit uzaklıkta seyretmemesi ve bu mesafeyi sabit tutamamasıdır.
Bütün bu etkenlerin dışında ekran vazifesi gören ve çoğunlukla örgülü bekır tellerden oluşturulan dış muhafazanın iç bölümünün önce aluminyum folyo ile homojen şekilde desteklenmesi gerekmektedir.
Çift örgülü sistemlerin kullanılması maliyeti arttırıcı etken olmakla birlikte analog sistemlerde dış etkenlerden (dışardan gelebilecek başka frekansların etkisinden) koruma özelliği için tercih edilmelidir.
Kablo boyunca meydana gelebilecek ezik ve sıyrıklar da zayıflamaya sebep olacak nedenlerdir. Buna ilaveten kabloda yapılacak ekler,gerilmeler ve DiSEqC anahtarlar zayıflamaya etken olabilir.En dış plastik muhafazanın yine saf PVC olması ve dış hava şartlarından yani aşırı sıcak ve soğuklardan en az şekilde etkilmesi ve elastikiyetini uzun müddet koruması gereklidir.
Tesisatta kullanılacak üç ana elemanın yani 1)LNB’nin çıkışının 2)Koaksiyal kablonunun ve 3)uydu alıcınızın girişinin de aynı değerde yani dünya standardı olan 75 Ohm olması şarttır..
Kullanılan kablonun ve teknikte empedans olarak adlandırılan 75 Ohm değerinin satın aldığınız kabloda bulunup bulunmadığını test etmek üzere aşağıda bazı bilgileri vermenin faydalı olacağını umarım.
Orta iletkenin çapını ufak “d “ harfiyle ve onu saran beyaz plastiğin dış çapını büyük “D” harfi ile gösterirsek D/d oranının 75 Ohm için ortalama 4,5 ila 5 arasında da bir katsayı olduğunu logaritmik bir cetvelden görüyoruz. Bu arayı aşmayan kablolar tercih edilmelidir.
Bu durumda örneğin orta iletkenin 1mm çapında olması halinde onu saran plastiğin dış çapının 4,5/1=4,5 olması gerekir. Eğer orta iletken çapı 0.9mm ise o halde iç kalın plastiğin çapı 4.5/0,9= 5 mm olmalıdır.
Tabii ki bu ölçümleri yapsak da ortadaki hattın kablonun uzunluğu boyunca dış ekrana eşit mesafede yani tam ortada seyrettiğini saptamak imkansızdır. Burada gözle yapılabilecek tek tespit kullanılmış olan plastiğin temiz ve polietilen cinsi olup olmadığıdır.
Kesin bir tesbit için ABD’deli BELKIN firmasının UTP RG58 olarak piyasaya sunduğu ve fiyatı 60$ olan ufak ve taşınabilir test cihazını edinmek gerekecektir.
Piyasamızda RG serisi olarak adlandırılan kabloların satışa sunulduğu hepimizin malümudur.
Bilhassa uydu alıcılarında çok önemli olan kayıpların asgari değerde tutulması gerektiği göz önüne alınırsa şüphesizdir ki bunların 75 Ohm değerinde olanlardan metre başına en az kayıp verenler tercih edilecektir.
Özellikle uydu sistemlerinde kullanılmasi gereken ve empedans değeri 75 Ohm olan önemli kablo tipleri ve bunların bazı özelliklerine aşağıda kısaca değinelim.
1)RG6, RG6M, veRG 6U , RG6/C orta iletken çapı 1mm , politilen çapı 4,57mm , dış çap 6,9mm , kayıp 20 derece ortam sıcaklığı ve 2150MHz’de 32,5db/100metre.
2)RG6/64U, RG6/96U, RG6SAT orta iletken çapı 1mm, polietilen çapı 4,57, dış çap 6,95
kayıp 20 derece ortam sıcaklığında sırasıyle 33db, 33db, 27,5 db/100metre.
3)RG11SB orta ikletken çapı 1,63mm, polietilen çapı 7,24mm, diş çap 7,8mm, yukardaki anı şartlardaki kayıp 22,5db/100metre.
4) RG11, RG11T, RG11S, RG11ST orta iletken çapı 1,63mm, polietilen çapı 7,24mm, diş çap
7,8mm, aynı şartlarda kayıp sırasıyle 21,5, 22, 22,5, 22,5 db/100 metre.
5) RG11C, RG11CT orta iletken çapı 1,63mm, polietilen çapı 7,11mm, dış çap 10,3mm, kayıp 22db/100metre.
6) RG59U orta iletken çapı 0,8mm, polietilen çapı 3,7mm, dış çap 5,7mm kayıp 42db/100metre.
7) AF 100, orta iletken çapı 1mm, Polietilen çapı 4,8mm, dış çap 6,9mm kayıp 31db/100metre
8) AF113, orta iletken çapı 1,13mm, polietilen çapı 4,8mm, dış çap 6,7mm, kayıp 27,5 db/100metre
9) 3C-2V orta iletken çapı 0,5mm, polietilen çapı 3,1mm, dış çap 5,4mm, kayıp imalatçı firmaca belirtilmemiş ancak vasatın üstünde.
Tekrar belitelim bütün yukada adı geçen bütün bu koaksiyal kablo çeşitleri 75 Ohm değerinde olup uydu alıcılarında kullanılan tiplerdendirler.
Yukarda kısa özellikleri belirtilen kablo tiplerindan iyi bir seçim yaparken tabbidir ki yukarda da belirtildiği gibi kaybı en düşük olan tercih edilmelidir. Bazı tesisatcılar takriben 20 metrelik bir uzuluğu temel alarak bundan daha uzun mesafelerde kayıpların gözle görülür derecede artacağını savunmaktadırlar. Bu saptamanın da tabbi haklı görülecek tarafı 20metrelik bir mesafede kayıpların 1/5 değeride azalacağı ve en kötü kapasitediki kabloda bile %5-6 civarında cuzi bir zayıflama gösterecegidir. Ancak yukardaki kablo çeşitlerinden de anlaşılmaktadır ki zayıf yayınlarda 20 metrelik bir mesafe bile iyi kalitede bir kablo alış gücüne katkıda bulunabilir.
Burada da fiyat kalite mukayesesi ağırlık kazanır. Ayrıca uzun mesafelerde bu kayıpların daha fazla önem kazanacağı aşikardır.
not:alıntıdır
