Apartman dağıtımlarında kullanılan DiSEqC- ürünleri
Çok sayıda kullanıcının bir ortak antenden yararlanabilmeleri için çeşitli yöntemler kullanılabilir. Bu yöntemler özetle şunlardır:
Çoklu şalter kullanarak Uydu Ara Frekansı (IF) paylaşımı
Tek kablolu dağıtım sistemleri
Kullanıcı kontrollu hazırlama sistemleri
Bunların tümünde de DiSEqC protokollerinin kullanımı hem daha basitleştirilmiş bir mimari sağlamakta hem de devre elemanlarının maliyetini düşürmektedir.
Çoklu şalter kullanarak Uydu Ara Frekansı (IF) paylaşımı
Örneğin 13 Derece Doğu konumundaki Hotbird uydularındaki tüm yayınların bir apartman dağıtım sisteminde paylaştırılabilmesi için aşağıdaki elemanlara gerek vardır:
Dört adet uydu ara frekansı çıkışına sahip bir Quattro-LNB (vertikal altband, horizontal altband, vertikal üstbant, horizontal üstbant). Bu çıkışların frekans bandı alt band için 950 ile 2050 arası, üst bant için de 1050 ile 2150 MHz arasıdır.
Herbir kullanıcı için kullanıcı sayısı kadar çıkışı olan (veya kaskad bağlanarak bu sayıda birbirinden bağımsız çıkışı elde edilen) bir multişalter.
Kaskad (altalta) bağlanan bir multişalter sisteminde ilk multişalterde beş sinyal girişi ( dördü bir Quattro-LNB 'nin uydu arafrekans girişlerinin bağlanması için, biri ise terrestrial(yersel) anten bağlanması için) bulunur. Modeline göre dört, altı, sekiz veya daha çok kullanıcı için çıkış bulunabilir. Kaskad bağlanabilen multişalter sistemleri sinyal girişlerine değişmeden ayni sinyallerden girilebilmesi kaydıyla çıkışlarının sayısı kadar kullanıcıyı sisteme eklemekte kullanılır.
Multişaltere bağlanan kullanıcıların herbiri tek kullanıcılı bir sistemdeki kullanıcının aldığı uydu sinyallerinin hepsini aynen alır. Dört uydu ara frekans girişi olan bir multişalter Tablo 1 'de bulunan anahtarlama seçeneklerinin 1 den 4 e kadar olanlarını kullanır.
Eğer 4 den daha çok uydu konumuna gerek duyuluyorsa 8 uydu arafrekans girişi olan bir multişalter kullanılmalıdır. Bu multişaltere iki Quattro-LNB bağlanabilir. Böyle çok seçimli bir anahtarlamanın yapılabilmesi sadece DiSEqC tekniği sayesinde mümkün olabilmiştir.
Sekiz uydu arafrekans girişi olan bir DiSEqC multişalter (çoğu zaman bir de yersel anten girişi eklenerek 9 girişli olmaktadır) halen birçok imalatçı tarafından üretilerek piyasaya satılmaktadır.
Resim 17 de Kaskad bağlanabilen tipik bir Multişalter sistemi örneği verilmektedir. İlk kutu 4 kullanıcı için olup kendinden yükselticiye sahiptir. İkinci kademe ise birincinin (geçişli) çıkışlarına bağlı olup bunun çıkışlarına da ilave 4 kullanıcı bağlanabilmektedir.
DiSEqC - protokolü şu anda bir apartman dağıtım sisteminde uydu ara frekans tekniğinde ikiden fazla uydu konumunu (sekiz uydu polaritesi) kulanmaya olanak sağlamaktadır. DiSEqC - Seviye1.1 kullanımında ise teorik olarak 256 ya kadar uydu polaritesinden seçim yapılabilmesi yani herbirinin 4 kutbu bulunan 64 uydu konumundan yararlanılması mümkündür.
Tek kablolu dağıtım sistemleri
Multişalter kullanarak uydu ara frekans sinyal dağıtımının yapılması bazı binalarda mümkün olmayabilir. Özellikle mevcut yersel TV dağıtım hattının uydu yayınına göre değiştirilmesi gereken durumlarda. Daha önce binada bir merkezi dağıtım sistemi var ve bu merkezden her daireye müstakil bir hat çekmek mümkün değil. Bu durumda eklenecek uydu kanalları ya headend merkez panosunda VHF-/UHF- kanallara dönştürülerek sisteme verilecek ve bu durumda kısıtlı sayıda ilave uydu yayını "uydu alıcısı kullanılmadan" kullanıcılar tarafından izlenebilecektir, Ya da bir uydu ara frekans polaritesinde istenen transponderlerin yayınları toplanacaktır.
IF spektrumunun yeniden dönüştürülerek seçilen transponder yayınlarının yeniden dizildiği ve tek kablonun içinde dağıtıldığı bu sistemde merkezden farklı bir dağıtımı seçerek istemek mümkün olmamaktaydı. Ancak modern tam digital tek kablo üzerinden dağıtımlarda DiSEqC Seviye 1.1 veya. 2.1 sistemlerinin sağladığı tam fleksibl tanımlamalar sayesinde 30 a kadar hane sayısı için herbirinin alt ve üst bantları , vertikal ve horizantelleri olan en az iki uydu pozisyonu (8 polarite) tek kablolu dağıtımla gerçekleştirilebilmektedir.
Bu tip bir sistem şöyle çalışmaktadır. 950 - 2.150 MHz arasındaki uydu ara frekansı 30a kadar kanala bölünmektedir. Kullanıcılar (en fazla 30) ortak dağıtılan kablodaki bu kanallardan kendisine tahsis edilen sadece birini kullanır. Kullanıcı yukarıdaki şaltere kumanda ederek kendi kanalını o anda izlemek istediği uydu transponderine bağlatır. Bağlanılan transponderin yayınının analog veya digital radyo veya TV olması veya bir multimedya yayını (internet) oluşu farketmez.
Doğal olarak bu konsept 30 daireden fazla olan tek kablolu DiSEqC dağıtımlarına da (daha fazla kablo hattı kullanılarak) uygulanabilmektedir. Böylelikle büyük sitelerin yüzlerce kanaldan oluşan yayın dağıtımları gerçekleştiriliyor.
Kullanıcı kontrollu hazırlama sistemleri
Normalde yukarıda anlatılan sinyal dağıtım sistemleri ister multişalter sistemi olsun, ister tek kablolu dağıtım olsun her durumda yüksek (IF) frekans (950 - 2150 MHz) taşıyabilme yeteneğine sahip yeni bir kablo hattının çekilmesini gerektirmektedir. Ancak çoğu binalarda eskiden döşenmiş ancak bu tip dağıtım için uygun özellikte olmayan yersel yayın dağıtımı için döşenmiş koaksiyel kablolar (900 MHz altı kapasitede) mevcut durumdadır. Kablo değiştirmek de bazen çok güç bir iştir. Bu durumda düşük verimli koaksiyel kablolarla da taşınabilir duruma getirmek için yayının frekansını daha alt bir banda (genelde UHF) düşürmek gerekir.
Şu anda bir DiSEqC tek kablolu sistemdeki frekans sahası (950 bis 2150 MHz) kısıtlıdır ve takriben 30 kullanıcı için makul bir maliyetle başka bir frekans bandına dönüştürebilmek çok güçtür.
DiSEqC Seviye 1.1 sayesinde bir apartman dağıtımında tek kullanıcının sahip olduğu veya tek kablolu dağıtımla gerçekleştirilebilen tüm yayın ve multimedya hizmetlerinin alınabilmesi olanağının gerçekleştirilebildiği yeni bir fırsat daha ortaya çıkmıştır.
Bu sistemde binadaki headend dağıtım merkezinde herbir kullanıcı için bir alıcı modül bulunur. Bu modül tıpkı tek kullanıcının sistemindeki tarzda aşağıdaki uydu alıcıdan gelen komuta uygun anahtarlama seçimi yapar. Uydu alıcısı analog olsun digital olsun (DiSEqC seviye 1.1 olmak kaydıyla) gönderdiği komutla tek kablolu sistemdeki gibi istediği uydu transponderini seçer. Alıcı modülünde tüm transponder (yaklaşık 33 MHz band genişliği) VHF- veya UHF-frekans sahasına dönüştürülür. Modülasyon değişikliği yapılmaz. Kablonun kullanıcıya bağlandığı tarafta kablomodemi bulunur. Bu modem gönderilen uydu transponder yayınını tekrar arafrekans (IF) bandına dönüştürür. Kablo modemi ayrıca uydu alıcısının gönderdiği DiSEqC komutlarını (TV dağıtım sistemlerinde düşük frekans geri dönüş yolu frekans bandı olarak kullanılan) 15MHz ile yukarıdaki merkez (headende) gönderir. .Bu sistemin başarısı daha önce kurulmuş olan analog yayın sisteminin ne kalitede yapılmış oluşuyla da bağlantılıdır. Normalde 10 kullanıcıya kadar bu sistemden yararlanılarak tek kablolu sistemde 30 kullanıcıya yapılabilen dağıtımın aynisi gerçekleştirilebilir. Tabii bu sistem ile tek kablolu sistemin çeşitli kombinasyonları da mümkündür.
Notlar:
Uydu alıcısı DiSEqC - seviye 1.1 uyumlu olmalı ve 950 - 2150 MHz arası uydu ara frekans bandındaki tüm yayınları alabilir durumda olmalıdır.
Uydu alıcısının gönderdiği DiSEqC 1.1 sinyalleri içinde alınacak transponderin hangi uydu konumu, frekans, bant, polarizasyon olduğu bilgilerinin içerilmiş olması gerekir.
Apartman dağıtım merkezindeki kutu uydu alıcısından gelen bu DiSEqC komut setinin içerdiği bilgilere bakarak istenen uydu transponderinin yayınını isteyen alıcıya tahsis edilmiş düşük frekans (VHF/UHF) kanalının içine koyarak gönderir. (Yani tek kablolu sistemde bu kullanıcı kanalı IF iken kullanıcı kontrollu dağıtımda bu RF (VHF/UHF) kanalı olmaktadır.)
Alıcı tarafta ise anten prizi ile uydu alıcısı arasında kalan bir kablo modem cihazı yayını tekrar uydu alıcının IF girişinin gerektirdiği uydu IF frekansına dönüştürür.
Resim 19b bir kullanıcı kontrollu apartman uydu dağıtım sistemini kablomodem cihazıyla birlikte göstermektedir.
