F
fiesta73
Guest
Kitapta, ABD'nin Türkiye'den açılacak 'Hacı' kod adlı cephe için büyük çaba harcadığı belirtilerek, "Tezkere reddi şok yarattı" denildi. Cephe açılmayınca "Türklere git, k.çımı öpmelerini söyle" diyen General Franks'i sakinleştirmek de Colin Powell'a düştü
ABD'de geçen hafta yayınlanan ve Irak Savaşı'nın perde arkasını en kapsamlı olarak anlatan Cobra II adlı kitap, Türkiye ile Amerika arasında savaş öncesinde yürütülen tezkere pazarlıklarını da tüm çıplaklığıyla ortaya koydu. New York Times'ta savunma muhabiri olan Michael R. Gordon ile Emekli Deniz Kuvvetleri Korgenerali Bernard E. Trainor'ın kaleme aldığı kitapta, Türkiye'den açılacak cepheye 'Hacı' kod adı verildiği belirtilerek, Bush yönetiminin bu cephe için kapalı kapılar ardından yoğun diplomasi faaliyetleri yürüterek her türlü olanağı seferber ettiği vurgulandı.
Kitaba göre, 1 Mart tezkeresinin reddedilmesinin ardından ABD şoka uğradı. Hatta Beyaz Saray'da Türkiye'ye yönelik nasıl bir cevap verilmesi gerektiğini ele alan bir zirve bile düzenlendi. İşte Türkiye ile görüşmelere katılan ABD'li yetkililer ile generallerinin ifadeleriyle şekillenen kitaptan daha önce hiç gün yüzüne çıkmamış ifadeler:
Cephe fikri Jones'un
Türkiye'den Kuzey Cephesi açma fikrinin mimarı, savaş öncesinde ABD Deniz Piyadeleri Komutanı olan ve daha sonra NATO Müttefik Kuvvetler Komutanlığı'nı üstlenen Orgeneral James Jones'tu. Jones'un bu fikri Amerikan ordusunun Ortadoğu operasyonlarını yöneten Merkez Kuvvetler Komutanı Orgeneral Tommy Franks tarafından da kabul gördü. Ve 'Hacı' kod adıyla anılan Kuzey Cephesi için Türkiye ile dirsek teması başladı. Türk kamuoyu savaşa ezici bir şekilde karşı çıkıyor, Türk hükümeti de Körfez Savaşı'nın bir benzerini yaşamak istemiyordu. Buna karşılık Beyaz Saray'ın talepleri de büyüktü. İşte bu havada pazarlıklar başladı...
Haberi Cheney verdi
ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney, 19 Mart 2002'de, 12 ülkeyi kapsayan 'savaş turunun' Türkiye ayağını yaptı. Dönemin Başbakanı Bülent Ecevit ve Genelkurmay Başkanı Hüseyin Kıvrıkoğlu ile görüştü. Ecevit "Cheney bize görünür bir gelecekte askeri operasyon olmadığını aktardı" açıklamasını yaparken, ABD lideri, Kıvrıkoğlu'na savaş planına Türkler'in kesinlikle dahil edeceği mesajını veriyordu. Türk tarafı ise toprak bütünlüğü ve ekonomi konusundaki kaygılarını aktardı.
Pazarlıklarda son aşamaya gelindiğinde ABD Kuzey Cephesi karşılığında Türkiye'ye Kerkük'e Türk askeri sokabilmek de dahil, birçok seçenek sunuyordu. Bush yönetimi milyarlarca dolarlık yardımın yanı sıra PKK'dan sızmaları ve mülteci akınını engellemek için 20 bin Türk askerinin Kuzey Irak'a girmesine izin vermeyi önerdi. NATO'da da Türkiye'ye koruma için lobi yapılıyordu. Buna Belçika karşı çıkmıştı. Ancak ABD öyle bir markaj uyguladı ki, 'aptala dönen' Belçika itirazını geri çekti.
'Hayır diyeni bulun'
Bu arada Orgeneral Franks de yakın çevresine en büyük endişesinin Türkiye'nin desteği olduğunu anlatıyordu. İngilizler'in Türkler'in isteksizliğim gündeme getirmelerine karşın, "Türkler olsa da olmasa da kazanacağız" dedi. Kuzey Cephesi'nden 35 bin askeri Irak'a sokmak isteyen Franks, tezkere oylamasından sadece 3 gün önce 27 Şubat'ta sağ kolu Yarbay David McKiernan'a şöyle diyordu:
"Bu konunun, gelecek iki kuşak Türkler için ne demek olduğunu anlamalarını sağlamalıyız. Para harcayın, gemileri yerine koyun. Ortalığı çılgına çevirmeliyiz. Hayır diyen kişiyi saptayın ve onunla yakından ilgilenin. Benim adımı dolaştırın. Zaman sıkıştırması yapabilmek için koşullar koyun! 'Hayır'a bahane bulamasınlar."
Türkleri boşverin
Ancak dönemin Dışişleri Bakanı Colin Powell'ın evindeki tezkere pazarlığında ipler kopma noktasına geldi. Türk tarafı, tezkere karşılığında ABD'den 25 milyar dolar hibe talep ediyordu. (Bu ismin Powell'ı 25 Şubat'ta ziyaret eden eski Dışişleri Bakanı Yaşar Yakış olduğu zannediliyor Türk tarafının bu talebi ABD'de 'at pazarlığı' yorumuna sebep olmuştu.)
Tarihler 1 Mart'ı gösterdiğinde tezkere TBMM'den geçmemişti.. Bush yönetimi şoktaydı. Hemen Türkiye'ye nasıl karşılık verileceği masaya yatırıldı. En sert tepki, şu sıralar bir CIA ajanının kimliğini basına sızdırmaktan yargılanan Cheney'nin eski asistanı Scooter Libby'den geldi. Çok kontrollü bilinen Libby, "Türkler'i boşverin. 4'üncü piyade tümenini çekelim. Milyarlarca dolar yardımı bir kenara itiyorlar. Finans piyasalarının Türk ekonomisine yapacağını yapmasına izin verelim!" dedi. İşgal başladıktan sonra da Beyaz Saray'ın Irak koordinatörü olan Zalmay Halilzad'a "Türkler'i Kuzey Irak'a girmekten alıkoy" talimatı verildi. Asker sokma talebimiz de kesin bir dille reddedildi.
Franks: Türkler k.çımı öpsün
Türkiye'ye yönelik en sert tepkiyi yine Orgeneral Franks verdi. Tarih 9 Nisan 2003'tü. Bağdat düşmüş, Saddam devrilmişti. Ancak Kuzey Irak'taki Türkmen bölgesi karışıktı. Türk hükümeti ABD'ye kaygısını belirtti. Yarbay McKiernan konuyu Franks'e aktardığında hiç beklenmedik bir tepki ile karşılaştı. Kuzey Cephesi'nin açılamamasının kızgınlığını üzerinden atamayan ABD'li general, "Türklere git, k.çımı öpmelerini söyle" dedi. Onu yatıştırmak ise Dışişleri Bakanı Colin Powell'a düştü. Bağdat düştükten sonra Irak askerlerinin üniformalarını çıkararak Kerkük'te halkın arasına karışması üzerine, Türkiye'nin müdahalesinden çekinen Powell, Dışişleri Bakanı Abdullah Gül'ü arayarak, Peşmergeler'in bölgeden çıkarılması sözü verdi. Powell ayrıca, az sayıda Türk subayının kentte ABD güçlerine eşlik edebileceğini söyledi. Gül ise, "Şu sırada bizim müdahalemize ihtiyaç yok" dedi. Ancak, müdahale haklarının masada olduğunu da açık bir dille vurguladı.
VATAN / Ruşen ÇAKIR
uah: 
