Monitörlerimizi değiştirme zamanı geldi. LCD monitörler eski, hantal CRT monitörlerimize göre hem çok az yer kaplıyorlar, hem dümdüz bir ekran sunuyorlar, hem de daha az enerji tüketiyorlar. Üstelik dijital görüntü bağlantıları sayesinde sundukları keskin, pırıl pırıl görüntü de cabası. Bir zamanlar yüksek tepki süreleri nedeniyle oyuncular için kesinlikle uygun görülmeyen LCD monitörler artık oyunculara da gayet uygun durumdalar. Gelin, gereksinimlerimize uygun bir LCD monitörü seçerken dikkate edeceğimiz parametreleri birer birer görelim...
LCD Panel Tipleri
Bütün LCD (Liquid Crystal Display) monitörler temelde aynı mantıkla çalışırlar. LCD monitörün her parametresini belirleyen, kalite ve özellikler konusunda en büyük belirleyici olan parça, ekranın kendisi, yani görüntüyü oluşturan paneldir. Bu panel, özel aydınlatma lambaları, farklı renklerde ışığı geçiren renk filtreleri ve LCD katmanından oluşur. Her piksel için farklı ışık filtresiyle donatılmış üç LCD hücre atanmıştır, bu hücrelere uygulanan gerilim sayesinde hücrelerin ışık geçirgenliği piksel düzeyinde kontrol edilir. Hücreler içindeki kristaller, uygulanan gerilime göre farklı konumlara geçip geçen ışığın miktarını değiştirirler. Böylece görüntüyü oluşturan kırmızı, yeşil ve mavi ışık bölümlerinin her birinin şiddeti ayarlanabilir. Sonuçta 3 renk katmanının oluşturduğu ışık, ekranda gördüğünüz pikseli oluşturur.
LCD görüntü panelleri, 3 farklı teknolojiden birini kullanabilir. Üreticiler çoğu zaman monitörlerinde hangi tür panel kullanıldığını belirtmez, ama yine de bu kavramları tanımanız önemlidir.
IPS (In Plane Switching) türü panelleri kullanan monitörler, piyasada en az rastlanan monitörlerdir. Geniş görüş açısına ve tam renk üretimine sahip bu teknoloji, tepki hızı açısından bir ilerleme kaydetmediği için genel kullanımda ciddi bir avantaj sunmamakta ve şu anda daha çok oldukça üst seviyeli, masaüstü yayıncılık odaklı monitörlerde kullanılmaktadır. NEC gibi bir kaç firma, Super-IPS, Advanced-IPS ve Super Advanced-IPS gibi teknolojilerle bu panelleri hala geliştirmekte ve yayıncılık hedefli monitörlerde sunmaktalar.
VA (Vertical Alignment) ya da daha yaygın ismiyle MVA (Multi-domain Vertical Alignment) tipindeki panelleri kullanan monitörler, hem yüksek görüş açıları, hem de renk keskinlikleriyle cazip ürünlerdir. Bu teknolojinin zayıf noktası, TN panellere göre daha pahalı olması ve 19� boyutunda ve daha büyük monitörlerde kullanılmasıdır. MVA tipi görüntü panelleri tam 16.7 milyon renk gösterebilirler bu yüzden de özellikle aranan panellerdir.
TN (Twisted Nematic) türündeki panellerdir en çok kullanılan, en sık rastlayacağınız panellerdir. TN paneller hem ucuz, hem de hızlıdırlar. Buna karşın, düşük görüş açısı ve 16.7 milyon yerine 16.2 milyon renk gösterebilme gibi dezavantajları vardır. Bugün çarşıya çıktığınızda karşınıza çıkacak monitörlerin çok büyük çoğunluğu TN tipinde paneller kullanacaktır. Renk hassaslığındaki eksiklik ortalama bir kullanıcının kolay kolay farkedemeyeceği düzeydedir.
Bir LCD monitör almak için araştırmalarınıza başladığınızda karşınıza çıkacak ilk parametreler görüş açısı, kontrast ve parlaklık değerleri olacaktır. Gelin bu parametreleri kısaca öğrenelim:
Görüş Açısı Nedir?
Görüş açısı, LCD monitörün görüntü tamamen bozulmadan kaç dereceye kadar izlenebilir olduğudur. LCD monitörlere tam karşıdan baktığınızda görüntü ideal durumdadır, ama kafanızı yanlara veya aşağı yukarı doğru biraz kaydırdığınızda renklerin bozulduğunu, beyazların sarıya kaydığını görürsünüz. İşte monitörün izlenme açısı ya da görüş açısı ne kadar büyükse, sizin de monitöre yandan bakabileceğiniz açı o kadar artacaktır. Güncel monitörlerde bu açı 150 derece ile 180 derece arasındadır, bizim önerimiz mutlaka 165-170 derece civarında görüş açısı sağlayan monitörleri tercih etmenizdir. MVA tipindeki ekranlar en geniş görüş açılarına, çok yaygın olan TN tipindeki ekranlarsa en dar açılara sahiptir.
Parlaklık ve Kontrast
Birbirlerine bağlı iki parametre olan parlaklık ve kontrast, monitörün beyaz ve siyahları ne kadar yoğun ve doygun verebildiğini belirler. LCD monitörün verebildiği en yüksek beyaz, monitörün parlaklığı olarak değerlendirilir ve cd/metrekare (Candela) birimiyle ölçülür. Bu değerin, monitörün siyah rengi gösterebildiği en düşük parlaklığa oranı, kontrast değerini verir. Bir örnekle açıklayacak olursak; maksimum parlaklıklığı 250cd/m2, siyahı en doygun gösterdiği parlaklık seviyesi ise 0,5cd/m2 olan bir monitörün kontrast değeri 250 / 0,5 = 500:1 olarak hesaplanacaktır. Güncel LCD monitörlerde 250-300cd/m2 civarında parlaklık değerleri ve 500:1 � 800:1 arası kontrast değerleri bulunur. Burada yanılgıya düşmemek için bir noktaya parmak basmak istiyorum. LCD monitörler için özellikle siyah renk sorundur, ekranının yapısı ve aydınlatmasından ötürü hiç bir zaman çok koyu, simsiyah renk elde edilemez. Siyah üretim başarısı ve bunun sonucunda yüksek kontrast değeri detayların daha iyi seçilebilmesine imkan kıldığından özellikle fotoğraf, film, video gibi uygulamalarda önem taşımaktadır. Siyah rengi iyileştirmek her zaman için daha zor olacağından üreticiler tam tersi bu denklemin pay kısmını, yani maksimum parlaklık değerini arttırmak gibi bir yola da başvurmaktalar. Böylelikle 450-500cd/m2 gibi parlaklıklar kullanılarak 800:1-1000:1 gibi yüksek kontrast değerleri elde edilmektedir. Ancak sizin de farkedeceğiniz üzere bu durumda siyah üretim başarısı hala yerinde saydığı gibi parlaklık da aşırı yükselmiştir. Mağaza vitrinlerinde cıvıl cıvıl aydınlık görüntüleriyle göz kamaştıran LCD�leri eve getirip masanıza koyduğunuzda eğer standart ayarlarla kullanmaya kalkarsanız gözleriniz buna sadece 10-15dk dayanabilecektir. Masaüstü uygulamalarda ergonomi açısından önerilen maksimum parlaklık değerinin 110cd/m2 olduğunu hatırlatarak, şikayetçi olmadan bir an önce parlaklık değerlerini gözünüzün rahat edeceği seviyeye indirmenizi öneririz. Buradan çıkarılacak sonuç, üreticiler bu değerleri devamlı arttırsalar da, aslında 250cd/m2 parlaklık ve 500:1 kontrast değerleri şu an için ideal kullanımı sağlamaktadır.
Görüntülenen Renk Sayısı
Her LCD monitör 16.7 milyon renk gösteremez. MVA ve IPS tipinde ekranlar gerçekten 16.7 milyon renk gösterebilir, ama çok daha yaygın olan TN tipinde paneller ise 16.2 milyon renk gösterebilir. Normalde 16.7 milyon renk üretimi için monitörün kırmızı, yeşil ve mavi renklerden herbirinin 256 farklı tonunu görüntüleyebilmesi gerekir. TN tipindeki ekranlar ise her 3 renk için sadece 64 adet tonu göstermektedir, ki bunları çarparsak sadece 262.144 renk etmektedir. İşte bu noktada TN paneller kendi içinde tarama (dithering) denilen bir işlem yaparak eldeki 262.144 rengi kullanıp toplamda 16.2 milyon renk görüntülerler. Aradaki çok ufak fark oyunlarda ve masaüstü uygulamalarında hiç bir şey ifade etmez, ama eğer monitörü yoğun grafik veya video uygulamaları için alıyorsanız, kaybettiğiniz renk hassasiyeti sizin için sorun olabilir. Çünkü renk skalasında hali hazırda olmayıp da eldeki mevcut olanların harmanıyla üretilmeye çalışılan renkler, bariz olmasa da kimi zaman düz bir zeminde tonlar arası geçişlerin haififçe belirgin olması veya filmlerde çok koyu alanların karıncalanması (twinkling) şeklinde kendini belli edebilir. Ama sonuç olarak MVA panel taşıyan bir monitör almak gibi bir niyetiniz yoksa ve normal ev kullanıcısıysanız bu konuda kafa yormanın bir anlamı yok, çünkü piyasada bu kesime yönelik ulaşılabileceğiniz tüm LCD�ler TN panel içermekte.
Tepki Süresi
LCD monitörlerde, CRT monitörlerde bildiğimiz gibi bir yenileme hızı yoktur. LCD�yi oluşturan pikseller kendilerine sinyal verildiği sürece ışığı geçirir ya da engeller durumda kalabilirler. LCD monitörlerde sorun, görüntüyü oluşturan piksellerin elektrik uygulandığı anda hemen tam geçirgen duruma geçememesi, elektrik kesildiğinde de o anda ışığı tümden kesememeleridir. Bu durum, görüntüdeki değişikliklerde bir gecikme yaratır. Tepki süresi büyük, yani yavaş monitörlerde görüntülerin değişimi çok zaman alır ve örneğin bir oyunda hızla giden bir arabanın arkasında hayalet benzeri bir gölgesi kalır. Hızlı monitörlerdeyse bu efekt farkedilmeyecek kadar azalmıştır.
Tepki hızı milisaniye (ms) ile ölçülür. Üreticiler, monitörün tepki hızını beyaz-siyah-beyaz (wbw) veya griden griye (gtg) olarak belirtebilir. Adı üzerinde sırasıyla bu değerler bir pikselin beyazdan siyaha çıkıp, sonra da tekrar beyaza inişi arasındaki süreye veya grinin açık ve koyu iki tonu arasındaki geçiş zamanına denk düşerler. Günümüzde, daha düşük değerler sergilediği ve panelin pratikteki hızını daha iyi ifade ettiği için griden griye değerler daha çok ilan edilmektedir. TN paneller bu konuda sürekli geliştirilmekteler; yakında 6 hatta 4ms�lik modeller raflarda yerini alacaklar. Tabi bu duyurulan düşük değerlerin pratiğe ne kadar yansıyacağı ve hız için feda edilerek daralan görüş açısının ne olacağı ayrı bir tartışma konusu oluşturmakta. Eğer oyun oynayacaksanız, 20-25ms hızlarındaki eski modeller tatmin edici olmayacaktır. Biz minimum 16ms ve altı, tercihen 8ms hızındaki güncel modelleri şu anda oyunseverler için ideal monitörler olarak tavsiye ediyoruz.
Diğer kısma geçmeden önce son zamanlarda ilgi çektiği kadar kimi kullanıcıların kafasını karıştıran yeni 8ms�lik MVA panellerle ilgili bir noktaya değinmek istiyoruz. Gerçek renk üretimi ve geniş görüş açısı üstünlüğü olan MVA panellerin tepki hızı yakın zamana kadar 20-25ms�nin altına inemediği için oyunseverlere hitap edemiyordu. Ancak bu yıl içinde Overdrive denilen bir yöntem kullanılarak MVA panellerin griden griye tepki hızı 8ms�e kadar çekildi ve sonuç olarak şu an için ideal LCD monitör konumuna eriştiler. Yalnız gerek internet üzerindeki kaynaklarda gerekse kimi mağazalarda tepki süresi yüksek eski MVA panellerle de karşılaşmak mümkün. Bu nedenle yanlışlıkla eski bir model almamak için sadece panelin MVA olmasına değil, tepki süresine de dikkat etmenizi öneririz.
Ekran Boyutu ve LCD avantajı
Ekran boyutu konusunda LCD monitörlerin sağladığı güzel bir avantaj var. Bugün, satın alacağınız 17� bir CRT monitörde gerçekte görünür alan en fazla 16� boyutundadır. 19� monitörlerse 18� kadar kullanılır alan sunarlar. Bu kaybın nedeni, en düz CRT ekranda bile ekranın aslında tam düz olmaması ve kenarlarda belli bir ölü alanın oluşmasıdır. LCD ekrandaysa böyle bir sorun yoktur, ekranın kenarlarında siyah bölüm olmaz. 17� boyutlu bir LCD ekran, köşeden köşeye tam olarak 17� görünür alan sağlar. Dolayısıyla, 17� bir LCD, 17� bir CRT�den daha çok kullanılır alan sunar. Aynı şekilde, 19� bir LCD�nin sağladığı kullanılır alan neredeyse 20� CRT monitörlere eşittir.
Monitörlerde Boyuta Göre Görülebilir Alan ve Piksel Büyüklükler Ekran Görülebilir Alan Çözünürlük Piksel Boyutu
17" CRT 15,7" 1024x768 0,312 x 0,312 mm
17" CRT 15,7" 1152x864 0,278 x 0,278 mm
17" CRT 15,7" 1280x960 0,250 x 0,250 mm
19" CRT 18" 1280x960 0,281 x 0,281 mm
19" CRT 18" 1600x1200 0,225 x 0,225 mm
22" CRT 20" 1600x1200 0,250 x 0250 mm
15" LCD 15" 1024x768 0,297 x 0,297 mm
17" LCD 17" 1280x1024 0,264 x 0,264 mm
19" LCD 19" 1280x1024 0,294 x 0,294 mm
20" LCD 20" 1600x1200 0,255 x 0,255 mm
Çözünürlük ve Görüntü Oranı
15� ve 17� boyutlu LCD monitörlerde en sık rastlanan çözünürlük seçeneği 1024x768�dir. Kaliteli 17� monitörler ve 19� LCD monitörlerin tamamı 1280x1024 çözünürlüğü desteklerler. 1600x1200 çözünürlük, LCD monitör dünyasında şimdilik sadece 20� ve üstü modellere özgü durumdadır. Bu nedenle grafik, tasarım, CAD gibi uygulamarda yüksek çözünürlükte çalışmak durumunda olan kişiler LCD�lere yönelmek istiyorlarsa gayet pahalı olan büyük boyutlu üst seviye modellere yatırım yapmak durumundalar. Aksi halde çözünürlük açısından esneklikleri nedeniyle şimdilik klasik CRT�ler ile yollarına devam etmeleri gerekiyor.
Tanışık olduğumuz CRT monitörlerde görüntü 4:3 oranındadır.. 640x480, 1024x768, 1600x1200 gibi çözünürlükler bu orana denk düşer. 1280x1024 ise 5:4 oranına denk düşer. Bu yüzden, CRT monitörlerde 1280x1024 çözünürlük kullandığınızda yuvarlakların tam yuvarlak gözükmediğini farkedersiniz. 1280x1024 LCD monitörlerde en yaygın çözünürlüktür, ama içiniz rahat olsun, çoğu LCD monitörde 1280x1024 çözünürlükte oran sorunu bulunmaz, yuvarlaklar yuvarlak gözükür.
LCD monitörlerde orantı sorunu geniş formatlı, 16:10 ya da 16:9 oranlı monitörlerde görülebilir. Oyunların çoğu bu monitörlerin 1280x800 gibi çözünürlüklerini desteklemediklerinden, görüntüde rahatsız edici bozulmalar olur, yuvarlaklar iyice elips halinde gözükebilir. Bu özellikle eski oyunlarda size sorun yaratacaktır, çünkü çoğu yeni oyun bu geniş ekran monitörleri de dikkate alarak hazırlanıyor.
:Thanx: :Thanx: :Thanx: :Thanx: :Thanx: :Thanx: :Thanx: :Thanx: yok mu ?
LCD Panel Tipleri
Bütün LCD (Liquid Crystal Display) monitörler temelde aynı mantıkla çalışırlar. LCD monitörün her parametresini belirleyen, kalite ve özellikler konusunda en büyük belirleyici olan parça, ekranın kendisi, yani görüntüyü oluşturan paneldir. Bu panel, özel aydınlatma lambaları, farklı renklerde ışığı geçiren renk filtreleri ve LCD katmanından oluşur. Her piksel için farklı ışık filtresiyle donatılmış üç LCD hücre atanmıştır, bu hücrelere uygulanan gerilim sayesinde hücrelerin ışık geçirgenliği piksel düzeyinde kontrol edilir. Hücreler içindeki kristaller, uygulanan gerilime göre farklı konumlara geçip geçen ışığın miktarını değiştirirler. Böylece görüntüyü oluşturan kırmızı, yeşil ve mavi ışık bölümlerinin her birinin şiddeti ayarlanabilir. Sonuçta 3 renk katmanının oluşturduğu ışık, ekranda gördüğünüz pikseli oluşturur.
LCD görüntü panelleri, 3 farklı teknolojiden birini kullanabilir. Üreticiler çoğu zaman monitörlerinde hangi tür panel kullanıldığını belirtmez, ama yine de bu kavramları tanımanız önemlidir.
IPS (In Plane Switching) türü panelleri kullanan monitörler, piyasada en az rastlanan monitörlerdir. Geniş görüş açısına ve tam renk üretimine sahip bu teknoloji, tepki hızı açısından bir ilerleme kaydetmediği için genel kullanımda ciddi bir avantaj sunmamakta ve şu anda daha çok oldukça üst seviyeli, masaüstü yayıncılık odaklı monitörlerde kullanılmaktadır. NEC gibi bir kaç firma, Super-IPS, Advanced-IPS ve Super Advanced-IPS gibi teknolojilerle bu panelleri hala geliştirmekte ve yayıncılık hedefli monitörlerde sunmaktalar.
VA (Vertical Alignment) ya da daha yaygın ismiyle MVA (Multi-domain Vertical Alignment) tipindeki panelleri kullanan monitörler, hem yüksek görüş açıları, hem de renk keskinlikleriyle cazip ürünlerdir. Bu teknolojinin zayıf noktası, TN panellere göre daha pahalı olması ve 19� boyutunda ve daha büyük monitörlerde kullanılmasıdır. MVA tipi görüntü panelleri tam 16.7 milyon renk gösterebilirler bu yüzden de özellikle aranan panellerdir.
TN (Twisted Nematic) türündeki panellerdir en çok kullanılan, en sık rastlayacağınız panellerdir. TN paneller hem ucuz, hem de hızlıdırlar. Buna karşın, düşük görüş açısı ve 16.7 milyon yerine 16.2 milyon renk gösterebilme gibi dezavantajları vardır. Bugün çarşıya çıktığınızda karşınıza çıkacak monitörlerin çok büyük çoğunluğu TN tipinde paneller kullanacaktır. Renk hassaslığındaki eksiklik ortalama bir kullanıcının kolay kolay farkedemeyeceği düzeydedir.
Bir LCD monitör almak için araştırmalarınıza başladığınızda karşınıza çıkacak ilk parametreler görüş açısı, kontrast ve parlaklık değerleri olacaktır. Gelin bu parametreleri kısaca öğrenelim:
Görüş Açısı Nedir?
Görüş açısı, LCD monitörün görüntü tamamen bozulmadan kaç dereceye kadar izlenebilir olduğudur. LCD monitörlere tam karşıdan baktığınızda görüntü ideal durumdadır, ama kafanızı yanlara veya aşağı yukarı doğru biraz kaydırdığınızda renklerin bozulduğunu, beyazların sarıya kaydığını görürsünüz. İşte monitörün izlenme açısı ya da görüş açısı ne kadar büyükse, sizin de monitöre yandan bakabileceğiniz açı o kadar artacaktır. Güncel monitörlerde bu açı 150 derece ile 180 derece arasındadır, bizim önerimiz mutlaka 165-170 derece civarında görüş açısı sağlayan monitörleri tercih etmenizdir. MVA tipindeki ekranlar en geniş görüş açılarına, çok yaygın olan TN tipindeki ekranlarsa en dar açılara sahiptir.
Parlaklık ve Kontrast
Birbirlerine bağlı iki parametre olan parlaklık ve kontrast, monitörün beyaz ve siyahları ne kadar yoğun ve doygun verebildiğini belirler. LCD monitörün verebildiği en yüksek beyaz, monitörün parlaklığı olarak değerlendirilir ve cd/metrekare (Candela) birimiyle ölçülür. Bu değerin, monitörün siyah rengi gösterebildiği en düşük parlaklığa oranı, kontrast değerini verir. Bir örnekle açıklayacak olursak; maksimum parlaklıklığı 250cd/m2, siyahı en doygun gösterdiği parlaklık seviyesi ise 0,5cd/m2 olan bir monitörün kontrast değeri 250 / 0,5 = 500:1 olarak hesaplanacaktır. Güncel LCD monitörlerde 250-300cd/m2 civarında parlaklık değerleri ve 500:1 � 800:1 arası kontrast değerleri bulunur. Burada yanılgıya düşmemek için bir noktaya parmak basmak istiyorum. LCD monitörler için özellikle siyah renk sorundur, ekranının yapısı ve aydınlatmasından ötürü hiç bir zaman çok koyu, simsiyah renk elde edilemez. Siyah üretim başarısı ve bunun sonucunda yüksek kontrast değeri detayların daha iyi seçilebilmesine imkan kıldığından özellikle fotoğraf, film, video gibi uygulamalarda önem taşımaktadır. Siyah rengi iyileştirmek her zaman için daha zor olacağından üreticiler tam tersi bu denklemin pay kısmını, yani maksimum parlaklık değerini arttırmak gibi bir yola da başvurmaktalar. Böylelikle 450-500cd/m2 gibi parlaklıklar kullanılarak 800:1-1000:1 gibi yüksek kontrast değerleri elde edilmektedir. Ancak sizin de farkedeceğiniz üzere bu durumda siyah üretim başarısı hala yerinde saydığı gibi parlaklık da aşırı yükselmiştir. Mağaza vitrinlerinde cıvıl cıvıl aydınlık görüntüleriyle göz kamaştıran LCD�leri eve getirip masanıza koyduğunuzda eğer standart ayarlarla kullanmaya kalkarsanız gözleriniz buna sadece 10-15dk dayanabilecektir. Masaüstü uygulamalarda ergonomi açısından önerilen maksimum parlaklık değerinin 110cd/m2 olduğunu hatırlatarak, şikayetçi olmadan bir an önce parlaklık değerlerini gözünüzün rahat edeceği seviyeye indirmenizi öneririz. Buradan çıkarılacak sonuç, üreticiler bu değerleri devamlı arttırsalar da, aslında 250cd/m2 parlaklık ve 500:1 kontrast değerleri şu an için ideal kullanımı sağlamaktadır.
Görüntülenen Renk Sayısı
Her LCD monitör 16.7 milyon renk gösteremez. MVA ve IPS tipinde ekranlar gerçekten 16.7 milyon renk gösterebilir, ama çok daha yaygın olan TN tipinde paneller ise 16.2 milyon renk gösterebilir. Normalde 16.7 milyon renk üretimi için monitörün kırmızı, yeşil ve mavi renklerden herbirinin 256 farklı tonunu görüntüleyebilmesi gerekir. TN tipindeki ekranlar ise her 3 renk için sadece 64 adet tonu göstermektedir, ki bunları çarparsak sadece 262.144 renk etmektedir. İşte bu noktada TN paneller kendi içinde tarama (dithering) denilen bir işlem yaparak eldeki 262.144 rengi kullanıp toplamda 16.2 milyon renk görüntülerler. Aradaki çok ufak fark oyunlarda ve masaüstü uygulamalarında hiç bir şey ifade etmez, ama eğer monitörü yoğun grafik veya video uygulamaları için alıyorsanız, kaybettiğiniz renk hassasiyeti sizin için sorun olabilir. Çünkü renk skalasında hali hazırda olmayıp da eldeki mevcut olanların harmanıyla üretilmeye çalışılan renkler, bariz olmasa da kimi zaman düz bir zeminde tonlar arası geçişlerin haififçe belirgin olması veya filmlerde çok koyu alanların karıncalanması (twinkling) şeklinde kendini belli edebilir. Ama sonuç olarak MVA panel taşıyan bir monitör almak gibi bir niyetiniz yoksa ve normal ev kullanıcısıysanız bu konuda kafa yormanın bir anlamı yok, çünkü piyasada bu kesime yönelik ulaşılabileceğiniz tüm LCD�ler TN panel içermekte.
Tepki Süresi
LCD monitörlerde, CRT monitörlerde bildiğimiz gibi bir yenileme hızı yoktur. LCD�yi oluşturan pikseller kendilerine sinyal verildiği sürece ışığı geçirir ya da engeller durumda kalabilirler. LCD monitörlerde sorun, görüntüyü oluşturan piksellerin elektrik uygulandığı anda hemen tam geçirgen duruma geçememesi, elektrik kesildiğinde de o anda ışığı tümden kesememeleridir. Bu durum, görüntüdeki değişikliklerde bir gecikme yaratır. Tepki süresi büyük, yani yavaş monitörlerde görüntülerin değişimi çok zaman alır ve örneğin bir oyunda hızla giden bir arabanın arkasında hayalet benzeri bir gölgesi kalır. Hızlı monitörlerdeyse bu efekt farkedilmeyecek kadar azalmıştır.
Tepki hızı milisaniye (ms) ile ölçülür. Üreticiler, monitörün tepki hızını beyaz-siyah-beyaz (wbw) veya griden griye (gtg) olarak belirtebilir. Adı üzerinde sırasıyla bu değerler bir pikselin beyazdan siyaha çıkıp, sonra da tekrar beyaza inişi arasındaki süreye veya grinin açık ve koyu iki tonu arasındaki geçiş zamanına denk düşerler. Günümüzde, daha düşük değerler sergilediği ve panelin pratikteki hızını daha iyi ifade ettiği için griden griye değerler daha çok ilan edilmektedir. TN paneller bu konuda sürekli geliştirilmekteler; yakında 6 hatta 4ms�lik modeller raflarda yerini alacaklar. Tabi bu duyurulan düşük değerlerin pratiğe ne kadar yansıyacağı ve hız için feda edilerek daralan görüş açısının ne olacağı ayrı bir tartışma konusu oluşturmakta. Eğer oyun oynayacaksanız, 20-25ms hızlarındaki eski modeller tatmin edici olmayacaktır. Biz minimum 16ms ve altı, tercihen 8ms hızındaki güncel modelleri şu anda oyunseverler için ideal monitörler olarak tavsiye ediyoruz.
Diğer kısma geçmeden önce son zamanlarda ilgi çektiği kadar kimi kullanıcıların kafasını karıştıran yeni 8ms�lik MVA panellerle ilgili bir noktaya değinmek istiyoruz. Gerçek renk üretimi ve geniş görüş açısı üstünlüğü olan MVA panellerin tepki hızı yakın zamana kadar 20-25ms�nin altına inemediği için oyunseverlere hitap edemiyordu. Ancak bu yıl içinde Overdrive denilen bir yöntem kullanılarak MVA panellerin griden griye tepki hızı 8ms�e kadar çekildi ve sonuç olarak şu an için ideal LCD monitör konumuna eriştiler. Yalnız gerek internet üzerindeki kaynaklarda gerekse kimi mağazalarda tepki süresi yüksek eski MVA panellerle de karşılaşmak mümkün. Bu nedenle yanlışlıkla eski bir model almamak için sadece panelin MVA olmasına değil, tepki süresine de dikkat etmenizi öneririz.
Ekran Boyutu ve LCD avantajı
Ekran boyutu konusunda LCD monitörlerin sağladığı güzel bir avantaj var. Bugün, satın alacağınız 17� bir CRT monitörde gerçekte görünür alan en fazla 16� boyutundadır. 19� monitörlerse 18� kadar kullanılır alan sunarlar. Bu kaybın nedeni, en düz CRT ekranda bile ekranın aslında tam düz olmaması ve kenarlarda belli bir ölü alanın oluşmasıdır. LCD ekrandaysa böyle bir sorun yoktur, ekranın kenarlarında siyah bölüm olmaz. 17� boyutlu bir LCD ekran, köşeden köşeye tam olarak 17� görünür alan sağlar. Dolayısıyla, 17� bir LCD, 17� bir CRT�den daha çok kullanılır alan sunar. Aynı şekilde, 19� bir LCD�nin sağladığı kullanılır alan neredeyse 20� CRT monitörlere eşittir.
Monitörlerde Boyuta Göre Görülebilir Alan ve Piksel Büyüklükler Ekran Görülebilir Alan Çözünürlük Piksel Boyutu
17" CRT 15,7" 1024x768 0,312 x 0,312 mm
17" CRT 15,7" 1152x864 0,278 x 0,278 mm
17" CRT 15,7" 1280x960 0,250 x 0,250 mm
19" CRT 18" 1280x960 0,281 x 0,281 mm
19" CRT 18" 1600x1200 0,225 x 0,225 mm
22" CRT 20" 1600x1200 0,250 x 0250 mm
15" LCD 15" 1024x768 0,297 x 0,297 mm
17" LCD 17" 1280x1024 0,264 x 0,264 mm
19" LCD 19" 1280x1024 0,294 x 0,294 mm
20" LCD 20" 1600x1200 0,255 x 0,255 mm
Çözünürlük ve Görüntü Oranı
15� ve 17� boyutlu LCD monitörlerde en sık rastlanan çözünürlük seçeneği 1024x768�dir. Kaliteli 17� monitörler ve 19� LCD monitörlerin tamamı 1280x1024 çözünürlüğü desteklerler. 1600x1200 çözünürlük, LCD monitör dünyasında şimdilik sadece 20� ve üstü modellere özgü durumdadır. Bu nedenle grafik, tasarım, CAD gibi uygulamarda yüksek çözünürlükte çalışmak durumunda olan kişiler LCD�lere yönelmek istiyorlarsa gayet pahalı olan büyük boyutlu üst seviye modellere yatırım yapmak durumundalar. Aksi halde çözünürlük açısından esneklikleri nedeniyle şimdilik klasik CRT�ler ile yollarına devam etmeleri gerekiyor.
Tanışık olduğumuz CRT monitörlerde görüntü 4:3 oranındadır.. 640x480, 1024x768, 1600x1200 gibi çözünürlükler bu orana denk düşer. 1280x1024 ise 5:4 oranına denk düşer. Bu yüzden, CRT monitörlerde 1280x1024 çözünürlük kullandığınızda yuvarlakların tam yuvarlak gözükmediğini farkedersiniz. 1280x1024 LCD monitörlerde en yaygın çözünürlüktür, ama içiniz rahat olsun, çoğu LCD monitörde 1280x1024 çözünürlükte oran sorunu bulunmaz, yuvarlaklar yuvarlak gözükür.
LCD monitörlerde orantı sorunu geniş formatlı, 16:10 ya da 16:9 oranlı monitörlerde görülebilir. Oyunların çoğu bu monitörlerin 1280x800 gibi çözünürlüklerini desteklemediklerinden, görüntüde rahatsız edici bozulmalar olur, yuvarlaklar iyice elips halinde gözükebilir. Bu özellikle eski oyunlarda size sorun yaratacaktır, çünkü çoğu yeni oyun bu geniş ekran monitörleri de dikkate alarak hazırlanıyor.
:Thanx: :Thanx: :Thanx: :Thanx: :Thanx: :Thanx: :Thanx: :Thanx: yok mu ?
