En Son Şekliyle Anayasamız...

[seyfi]

[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]"Türk vatandaşı" yerine "vatandaş"[/FONT]​

[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]1982 Anayasası'nda "Türk Devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türktür." ifadesi din, ırk ve dil ayrımını ortadan kaldırmak için "Devlete vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türkiye Cumhuriyeti vatandaşıdır" ifadesi getiriliyor.[/FONT]​

[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]'Dil' yerine 'resmi dil'[/FONT]​

[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Anayasa'nın 'değiştirilemez maddeleri' içindeki 3. maddede Türkiye devletinin 'Dili Türkçe'dir' ibaresi yerine 'resmi dili Türkçe'dir' ibaresi önerildi. Ayrıca "Türkçeden başka hiçbir dil, eğitim ve öğretim kurumlarında Türk vatandaşlarına ana dilleri olarak okutulamaz ve öğretilemez" ifadesi kaldırıldı. Yerine "Türkçeden başka dillerde eğitim ve öğretim yapılması ile ilgili esaslar, demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olarak kanunla düzenlenir." ifadesi kullanıldı. [/FONT]​

[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Parti kapatmak zorlaşıyor[/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Taslağa siyasi partilerin kapatılmalarını zorlaştıran düzenlemelere eklendi. Parti programı ve tüzüğünün bölünmez bütünlüğe ve laikliğe aykırı olması halinde Anayasa Mahkemesi'ne doğrudan dava açmak yerine, öncelikle partilerin kapatılmasına neden olan mensuplar için öngörülen yaptırımlar da hafifletildi. Partilerin mali denetimleri de Anayasa Mahkemesi'nden alınarak Sayıştay'a verildi.[/FONT]​

[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Darbecilere yargı[/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]1982 Anayasası'nın 12 Eylül darbesini gerçekleştiren komutanların o dönem ki karar ve işlemlerinde sorumlu tutulamayacakları ve yargılanamayacaklarının düzenleyen geçici 15. madde dahil tüm geçici maddeler kaldırıldı. [/FONT]​

[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Genelkurmay Başkanı ve Kuvvet komutanlarına Yüce Divan[/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Anayasa Mahkemesi ve Yüce Divan'ın oluşumu ve Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu yapısı tümden değiştirilirken, ilk kez Yüce Divan'da yargılanacaklar arasına TBMMM Başkanı, Genelkurmay Başkanı ve kuvvet komutanları da eklendi. [/FONT]​

[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Köşk için lise yeter[/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Cumhurbaşkanı beşer yıllık iki dönem için halk tarafından seçilecek. Seçilmek için yükseköğrenim şartı kaldırıldı. Aynı alternatif öneride cumhurbaşkanı adaylarının 20 milletvekili veya 200 bin seçmen tarafından gösterilmesi benimsendi. Dokunulmazlık da getirildi.[/FONT]​

[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif][FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]İlk kez girenler[/FONT][/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif][FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Taslakta bazı temel haklar ilk defa anayasaya alınıyor. Örneğin, bilgi edinme hakkı. Çocuk hakları ve yaşama hakkı güçlendirildi. İşkence de yine ilk defa bağımsız maddeyle yasaklandı. Kişisel bilgilere saygı, 'Adil yargılama hakkı' da yine ilk olarak bağımsız biçimde metinde.[/FONT][/FONT]​

[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif][FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Anayasa'dan çıkanlar[/FONT][/FONT]​

[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif][FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]1) Madde. 44, Toprak mülkiyeti, [/FONT][/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif][FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]2) Madde. 45, Tarım, hayvancılık ve bu üretim dallarında çalışanların korunması, [/FONT][/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif][FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]3) Madde. 57, Konut hakkı, [/FONT][/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif][FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]4) Madde. 58, Gençliğin korunması, [/FONT][/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif][FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]5) Madde. 59, Sporun geliştirilmesi, [/FONT][/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif][FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]6) Madde. 62, Yabancı ülkelerde çalışan Türk vatandaşları, [/FONT][/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif][FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]7) Madde. 107, Sanatın ve sanatçının korunması, [/FONT][/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif][FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]8) Madde. 107, Cumhurbaşkanı Genel Sekreterliği, [/FONT][/FONT][FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]9) Madde. 108, Devlet Denetleme Kurulu, [/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]10) Madde. 115, Tüzükler, [/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]11) Madde. 133, Radyo ve Televizyon Üst Kuruluna ilişkin hükümleri, [/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]12) Madde. 134, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, [/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]13) Madde. 157, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, [/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]14) Madde. 162, Bütçenin görüşülmesi, [/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]15) Madde. 163, Bütçelerde değişiklik yapılabilme esasları, [/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]16) Madde. 165, Kamu iktisadi teşebbüslerinin denetimi, [/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]17) Madde. 166, Planlama, [/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]18) Madde. 170, Orman köylüsünün korunması, [/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]19) Madde. 171, Kooperatifçiliğin geliştirilmesi, [/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]20) Madde. 173, Esnaf ve sanatkarların korunması. [/FONT]​

[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Köşk'ün yetkisi Meclis'e[/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Cumhurbaşkanı'nca TBMM'ye tekrar görüşülmek üzere geri gönderilen kanunun meclis tarafından aynen kabul edilirse kanunun Cumhurbaşkanınca üç gün içinde yayınlanması esası kabul edildi. TBMM Başkanı'nca Cumhurbaşkanı'nın onbeş gün içinde geri göndermediği veya yayınlanmadığı kanunları yayınlama hakkı verildi. [/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Cumhurbaşkanı'na yargı zırhı[/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemler yargı denetimine açıldı. Cumhurbaşkanının kişisel suçlardan dolayı yasama dokunulmazlığı hükümlerine tabuu olacağı hükme bağlandı. [/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Zorunlu din dersi kalkıyor[/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Sivil anayasada zorunlu din dersleri kaldırılıyor. Ancak isteyen velilerin öğrencilerine din dersleri verilecek. [/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Yeni Anayasa taslağında:[/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif](1) Herkes din ve inanç hürriyetine sahiptir. Bu hak, tek başına veya topluca, alenen veya özel olarak ibadet, öğretim, uygulama ve ayin yapmak suretiyle dinini veya inancını açıklama ve bunları değiştirebilme hürriyetini de içerir. [/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif](2) Kimse ibadete, dinî ayin ve törenlere katılmaya, dinî inanç ve düşüncelerini açıklamaya zorlanamaz; dinî inanç, düşünce ve kanaatlerinden ve bunları değiştirmekten dolayı kınanamaz, suçlanamaz ve farklı bir muameleye tâbi tutulamaz. [/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif](3) İbadet ve dinî ayin ve törenler, kamu düzeninin, genel sağlığın, genel ahlâkın veya başkalarının hak ve hürriyetlerinin korunması amaçlarıyla sınırlanabilir. [/FONT]​

[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]1982 Anayasası'nın 24. Maddesi: [/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Herkes, vicdan, dinî inanç ve kanaat hürriyetine sahiptir.[/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]14 üncü madde hükümlerine aykırı olmamak şartıyla ibadet, dinî âyin ve törenler serbesttir.[/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Kimse, ibadete, dinî âyin ve törenlere katılmaya, dinî inanç ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz; dinî inanç ve kanaatlerinden dolayı kınanamaz ve suçlanamaz. [/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Din ve ahlâk eğitim ve öğretimi Devletin gözetim ve denetimi altında yapılır. Din kültürü ve ahlâk öğretimi ilk ve orta-öğretim kurumlarında okutulan zorunlu dersler arasında yer alır. Bunun dışındaki din eğitim ve öğretimi ancak, kişilerin kendi isteğine, küçüklerin de kanunî temsilcisinin talebine bağlıdır. [/FONT]​

[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Askeri yargıya tırpan[/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Sivillerin Askeri mahkemelerde yargılanması engelleniyor. Askeri Yargıtay üyelerinin Cumhurbaşkanı tarafından seçilmesi esası terk edildi. Askeri Yüksek İdare Mahkemesi kaldırıldı. YAŞ kararları yargı denetimine açıldı. Ordudan uzaklaştırılanlar Danıştay'a dava açabilecek. [/FONT]​

[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Türbana serbestlik[/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Yeni Anayasa taslağında "Eğitim ve öğrenim hakkı" başlıklı 45. maddede alternatif iki öneri var [/FONT]​

[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Alternatif 1 (6) Kılık ve kıyafetinden dolayı hiç kimse yükseköğrenim hakkından mahrum bırakılamaz.[/FONT]​

[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Alternatif 2 (6) Yükseköğretim kurumlarında kılık ve kıyafet serbesttir. [/FONT]​

[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Kişisel bilgilere saygı[/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Mevcut anayasada özel hayatın gizliliği ve bunun korunması, 20. madde ile düzenleniyor. Taslakta bu konu "Kişisel bilgilerin korunması" başlığı altında toplanıyor. [/FONT]​

[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Madde 20- (1) Herkes, kendisiyle ilgili kişisel bilgi ve verilerin korunması hakkına sahiptir.[/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif](2) Bu bilgiler, ancak kişinin açık rızasına veya kanunla öngörülen meşru bir sebebe dayalı olarak kullanılabilir. Herkes, kendisi hakkında toplanmış olan veya kayıtlarda yer alan bilgilere erişme, bunlarda düzeltme yaptırma ve bu bilgilerin amaçları doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını öğrenme hakkına sahiptir. [/FONT]​

[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Jandarma MGK'da yok, Başkomutan'lık için başbakan teklifi[/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Milli Güvenlik Kurulu'nun başbakanın başkanlığında toplanması, Jandarma Genel Komutannın kurul üyeliğinden çıkartılması ve kurul gündeminin başbakan tarafından belirlenmesi kabul edildi. Başkomutanın TBMM kapalıyken TSK'nın kullanılmasına karar vermesi başbakanın teklif şartına bağlandı. [/FONT]​

[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]YÖK'ün yetkilerine kısıtlama[/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Rektörlerin doğrudan doğruya öğretim üyelerince seçilmesi esası benimsendi. YÖK'ün yetkisi koordinasyon ve planlama ile sınırlandırıldı. Üyelerinin seçimi ve görev süreleri yeniden düzenlendi. YÖK'le ilgili düzenlemeler yeni taslakta şöyle: [/FONT]​

[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Madde 101 [/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif](1) Öğretim elemanı yetiştirilmesini planlamak, üniversitelerce önerilen öğrenci kontenjanlarını onaylamak ve üniversiteler arasında koordinasyonu sağlamak amacıyla YÖK kurulur.[/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif](2) YÖK onbir üyeden oluşur. En az dördü farklı üniversite ve yükseköğretim kurumlarında görevli profesörler arasından olmak üzere, üyelerden altısı Bakanlar Kurulu tarafından seçilir. Üyelerden beşi ise farklı üniversite ve yükseköğretim kurumlarında görevli profesörler arasından kanun tarafından belirlenen usullere göre üniversitelerce seçilir.[/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif](3) YÖK üyelerinin görev süresi üç yıldır. Kurul, kendi üyeleri arasından üç yıl için bir Başkan seçer. Aynı kişi tekrar Başkan seçilemez. [/FONT]​

[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Çocuk hakları[/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Taslakta ilk kez bağımsız olarak yer verilen haklardan birisi de çocuklarla ilgili: [/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]"Madde 44[/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif](1) Her çocuk, kendi iyiliği için gereken himaye ve bakımdan yararlanma hakkına sahiptir. Çocuklar görüşlerini serbestçe açıklayabilir ve bu görüşleri kendilerini ilgilendiren konularda, yaşlarına ve olgunluklarına göre dikkate alınır. [/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif](2) Kamu veya özel kurum ve kuruluşlarca çocuklarla ilgili olarak yapılan eylem ve işlemlerde, çocuğun azamî iyiliği gözetilir. [/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif](3) Her çocuk, kendi menfaatine açıkça ters düşmedikçe, ana ve babasıyla kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve sürdürme hakkına sahiptir" [/FONT]​

[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]İşkence ve kötü muamele yasağı[/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Mevcut anayasada kimseye işkence ve eziyet edilemeyeceği 17.madde de ancak, sadece bir fıkra olarak düzenlenirken, bu yasak taslakta ilk kez bir bağımsız madde olarak ve şöyle düzenlendi: "Madde 16[/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif](1) Kimseye işkence ve kötü muamele yapılamaz. Kimse insan haysiyetiyle bağdaşmayan bir cezaya veya muameleye tâbi tutulamaz. [/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif](2) Tıbbî zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında, kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamaz; kimse rızası olmadan bilimsel ve tıbbî deneylere tâbi tutulamaz" [/FONT]​

[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Atatürk ve laiklik[/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Sivil anayasa taslağında toplumun bugüne kadar yoğun olarak tartışığı tüm anayasa maddeleri yeniden düzenlendi. Atatürk milliyetçiliğinin etnik köken çağrışımı yapan Türk milliyetçiliği kavramına göre daha kuşatıcı olduğu tespitine yer verilen taslakta, mevcut anayasanın 2. maddesindeki laiklik tanımından 'ne anlaşılması' gerektiği, anlatılırken 1982 anayasasının, bu konudaki gerekçesi de madde metnine ilave edilerek laiklik ilkesinin zayıflatıldığı eleştirileri karşılandı. [/FONT]​

[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Devrim kanunlarına koruma sürüyor[/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Sivil anayasada rejim tartışmaları açısından çok önemli görülen ve bugüne kadar ihlal edildiği savunulan ve üzerinde tartışılan ve aralarında Tevhid-i Tedrisat kanunun da bulunduğu "İnkılap Kanunlarının", korunması başlıklı 174. Maddesindeki düzenleme aynen korunuyor. [/FONT]​

[/FONT]